خبرگزاری مهر -گروه استانها: تقویم را که نیم‌نگاهی بیندازیم، پر است از مناسبت‌های متعدد و برای هر مناسبتی، آئین ویژه‌ای از گذشته‌های دور تا به امروز در نظر گرفته شده است. یکی از این مناسبت‌ها ماه مهمانی خدا است که مردم استان زنجان نیز در این ماه عزیز به انجام آئین‌های مختلف همت می‌گمارند تا سهمی از این خوان گسترده الهی ببرند.
با وجود اینکه مهمان ناخوانده کرونا چند سالی است که همه چیز را تحت‌الشعاع قرار داده و به جرأت می‌توان گفت که سبک زندگی مردم دنیا و به تبع آن ما زنجانی‌ها نیز دچار تغییراتی شده است اما این آئین‌ها چیزی نیست که طی چند سال به فراموشی سپرده شود.
زنجانی‌ها در طول تاریخ ثابت کرده‌اند که هیچ چیز و هیچکس نمی‌تواند هویت اصیل آن‌ها را به یغما ببرد، حال می‌خواهد این اتفاق در قالب بیماری کرونا باشد و لاغیر؛ چرا که ماه رمضان که زنجانی‌ها به زبان ترکی از آن به عنوان «اوروشلیق» یاد می‌کنند، از جایگاه ویژه در نزد این مردمان برخوردار است.
مردم زنجان نه تنها در ایام عید نوروز، بلکه در ماه مبارک رمضان و برای اینکه به صورت ویژه به استقبال این ماه عزیز بروند، خانه‌های خود را همچون مساجد این شهر غبارروبی کرده و دل را از هر گونه گرد و غباری که بخواهد این مهمانی را تحت‌الشعاع قرار دهد، پاک می‌کنند.
علاوه بر این، بسیاری از زنجانی‌ها نیز در این ایام به پیروی از شهید این ماه، حضرت امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام به تهیه و توزیع اقلام مورد نیاز خانواده‌های نیازمند در سطح استان می‌پردازند تا در ماه مبارک رمضان دل‌های نیازمندان را خشنود کنند.
روزه گرفتن زنجانی‌ها مختص بزرگسالان نیست؛ چرا که جایگاه ویژه ماه مبارک رمضان و اعمالی که در این ماه عزیز انجام می‌شود، به قدری در نزد مردمان این شهر ارزشمند است که فرزندان خود را نیز ترغیب به گرفتن روزه کله گنجشکی می‌کنند، از این رو همه زنجانی‌ها در تقویم دوران کودکی خود سهمی از این نوع روزه‌داری دارند.
یکی دیگر از آئین ماه مبارک رمضان در زنجان مربوط به آئین سحرخوانی است
یکی دیگر از آئین ماه مبارک رمضان در زنجان مربوط به آئین سحرخوانی است که از قدمت دیرینه‌ای برخوردار است. در روستاهای این استان نیز طی سال‌های دور که وسایل ارتباطی، چون رادیو و تلویزیون به ندرت در منازل یافت می‌شد، در آئین سحرخوانی بزرگان و به خصوص ریش‌سفیدان منطقه، یک ساعت قبل از اذان صبح بر درب منازل رفته و با خواندن دعاها و اشعار آئینی، مردم روستا را بیدار می‌کردند.
شاید برای شما هم این سوال مطرح باشد که مردم زنجان در ماه مبارک رمضان قوت غالب‌شان چیست. زنجانی‌ها در این ماه چای چورگی (نون چایی) که نان مخصوصی است مصرف می‌کنند، به عبارتی چای چورگی در این ماه زینت‌بخش سفره زنجانی‌ها است.
نان چایی از آرد، آب، شیر، شکر، تخم‌مرغ، روغن مایع و کنجد در اندازه‌های کوچک در قنادی‌های زنجان پخت می‌شود. در ماه مبارک رمضان از کنار قنادی‌ها که بگذری، بوی این نان خوشمزه مشام هر عابری را می‌نوازد و پخت این نان، یادگار آبا و اجداد این شهر است که هنوز هم طرفداران زیادی دارد.
همزمان با افطار، مردم زنجان غذاهای ویژه‌ای را بر سر سفره‌های افطار می‌گذارند که از آن جمله می‌توان به انواع آش‌های ترش، آش کشک، آش رشته و شیربرنج، فرنی و حلوا اشاره کرد. البته حلیم نیز جایگاه ویژه‌ای در بین مردم زنجان داشته و در این ایام با پخت آن و توزیع در بین مردم سعی می‌کنند تا در ثواب روزه و عبادات بندگان خدا شریک شوند.
استاد دانشگاه و کارشناس مطالعات فرهنگی درباره آئین، آداب و رسوم زنجانی‌ها در ماه مبارک رمضان می‌گوید: رؤیت هلال ماه در قدیم توسط ریش‌سفیدان و بزرگان در پشت‌بام خانه یا مساجد انجام می‌شد و پس از رؤیت هلال ماه، نگاه کردن به چهره کودک معصوم را خوش‌یمن می‌دانستند.
مردم زنجان با قرائت مناجات و تلاوت قرآن در هنگام سحر و فانوس به دست در کوچه‌ها حرکت می‌کردند و یا کوبیدن درب منازل، فرا رسیدن هنگام سحر را به همدیگر اطلاع می‌دادند
سید کریم رفاهی در گفتگو با خبرنگار مهر، نقاله‌زنی را از دیگر آداب ورود به ماه مبارک رمضان در برخی مناطق استان زنجان عنوان کرده و می‌افزاید: مردم زنجان در بسیاری از مواقع با قرائت مناجات و تلاوت قرآن در هنگام سحر و فانوس به دست در کوچه‌ها حرکت می‌کردند و یا کوبیدن درب منازل، فرا رسیدن هنگام سحر را به همدیگر اطلاع می‌دادند.
وی با یادآوری اینکه از دیگر آئین مردم زنجان در رمضان، فطر پایی که فرستادن هدایایی توسط تازه داماد به خانه نامزد خود است، به شمار می‌رود، تصریح می‌کند: مطابق این سنت دیرینه در روز عید فطر تازه داماد، عیدانه نامزدش شامل میوه‌های فصل، پارچه لباسی، شیرینی و نان فطر را به خانه پدر عروس می‌برد.
این استاد دانشگاه، دوختن کیسه لعن ابن المجلم مرادی را یکی دیگر از رسومی ماه مبارک رایج در برخی مناطق استان زنجان عنوان کرده و یا بیان اینکه این آئین توسط بانوان مسن بیشتر اجرا می‌شود، خاطرنشان می‌کند: این کار در روز بیست هفتم ماه مبارک رمضان انجام می‌شد و بانوان به هنگام دوخت این کیسه با هر سوزنی که به این کیسه می‌زدند بر قاتل امیرالمؤمنین (ع) لعنت می‌فرستادند.
«برات کیسه‌سی» همان آئین دوختن کیسه برات در آخر ماه رمضان است
«برات کیسه‌سی» همان آئین دوختن کیسه برات در آخر ماه رمضان است. در این رسم برخی بانوان زنجانی به تعداد اعضای خانواده این کیسه را می‌دوزند. معمولاً مادر خانواده این کیسه‌ها را در مسجد و بین دو نماز ظهر و عصر با پارچه سفید و نخ و سوزن کار نکرده می‌دوزد و یک سکه پول در آن قرار می‌دهد، بعد آن‌ها را هنگام افطار بین اعضای خانواده پخش می‌کند.
قره‌بایرام از رسوم دیگر زنجانی‌ها در روز عید فطر است. در این رسم افرادی که عزیزان‌شان را به تازگی از دست داده‌اند درب خانه‌شان را برای ورود اقوام و آشنایان که به دیدن آنان می‌آیند، باز می‌گذارند. این دید و بازدید حتی در روزهای دیگر نیز ادامه دارد.
زنجانی‌ها معمولاً آخرین شب ماه رمضان به خانه کسی نمی‌روند. آن‌ها صبح زود برای اقامه نماز عید به مسجد و مصلی می‌روند. آن‌ها برای این روز رسوم ویژه خود را دارند. خیلی از خانواده‌ها در زنجان عید فطر را بهترین زمان برای بردن خلعت و هدیه به خانه عروس می‌دانند.
نظر شما